26. Kennen de Amish electriciteit?

een Amish boerderij in Wisconsin, V.S. (David Nevala)

Het korte antwoord? Ja.

Het lange antwoord… is wat langer. De Amish zijn een Amerikaanse religieuze groep die in de 18e eeuw vanuit Nederland naar De Nieuwe Wereld trok.

De Amish zijn protestantse christenen. Het zijn mennonieten, de oudste vorm van baptisten. De hoofdkenmerken van mennonitisch protestantisme zijn geweldloosheid, individuele spiritualiteit boven vaste neergeschreven regels, scheiding van kerk en staat, vrijzinnigheid en een volwassenendoop. Er is geen centraal (leer)gezag: de prediker is gewoon een deel van de gemeenschap, en heeft geen speciale macht of aanzien. In het opbod van orthodox protestantisme in het Nederland van de 16e CE*, werden de progressieve mennonieten met geweld vervolgd. Naar schatting tweeduizend mennonieten kwamen in deze periode om omwille van hun geloofsovertuiging.

Net als andere religieuze minderheden, trokken groepen mennonieten naar Amerika om daar een relatieve vrijheid te kunnen leven. Eén van deze gemeenschappen waren de Amish, die vanuit Zwitserland tot in Polen en Nederland verspreid waren geraakt. Vanaf 1773 begon een kleine migratiegolf van Amish, Quakers en de Evangelische Broederschap naar Pennsylvania, op uitnodiging van grondvester William Penn. In eerste instantie ging het over een groep van 2300 mensen, maar van de 224.000 Amish die in 2005 in de V.S. geregistreerd waren, woont de overgrote meerderheid nog steeds in Pennsylvania, Ohio en Indiana.

Traditie staat centraal bij de Amish. In tegenstelling tot de oorspronkelijke mennonieten, is de scheiding van (lokale) overheid en staat niet langer een kernidee. In tegendeel: de Amish samenlevingen zijn volledig volgens religieuze principes georganiseerd. De praktijk van het geloof (orthopraxie) is het belangrijkst. De straf voor het breken van de regels is Meidung, waarbij een lid door de rest van de gemeenschap genegeneerd wordt. Voor zware of herhaaldelijke inbreuken kan levenslange Meidung uitgeroepen worden, wat betekent dat iemand de gemeenschap moet verlaten.

De Amish leven heel sober en eenvoudig. Hoewel God uiteindelijk over ons lot beslist, concentreren ze zich toch op een vroom en deugdzaam leven. Er is een grote kloof tussen God en de mens: de mens is door de zondeval slecht, en kiest steeds het slechte. De Amish distantiëren zich van de rest van de V.S. die zich door die slechte keuzes helemaal uit de greep van God heeft geplaatst, en leven daarom eerder geïsoleerd. De moderne zucht naar kennis en technologie vinden ze verwerpelijk: dat streven naar kennis is nutteloos, maar ook gevaarlijk. Het is een vorm van hybris te willen weten wat God weet. Amish kinderen krijgen veelal thuisonderwijs of in gemengde groepen in het dorpsonderwijs, waarbij de nadruk ligt op de praktische kennis die nodig is om de gemeenschap draaiend te houden en Bijbelstudie. In de V.S. lopen verschillende processen tegen ouders die op die manier niet aan de leerplichtwet voldoen.

De erediensten gaan niet door in een kerk, maar bij iemand thuis. Een dienst kan tot vier uur duren, en iedereen kan voorganger zijn. Er wordt gezongen uit een zangboek van 1654. Omwille van hun geïsoleerde gemeenschappen en exclusieve onderwijs, spreken ze een bijzonder dialect, nl. Pennsilfaani-Deitsch.

Omdat soberheid voor de Amish zelfvoorzienigheid inhoudt, leven de meesten in geïsoleerde agrarische gemeenschap. Handel wordt tot een minimum beperkt, niet zozeer uit angst voor de buitenwereld maar omdat winst maken niet mag. Wat het gebruik van technologie betreft, zijn er twee stromingen: de Old Order Amish beperken zich tot technologie die voorhanden was in 1850, New Order Amish gebruiken wél technologie maar enkel in zoverre ze de principes van het geloof niet in gevaar brengt. De Amish kennen dus weldegelijk elektriciteit, en heel wat van hen gebruiken het ook.

Wij kennen de Amish meestal van films en series waarin de nadruk ligt op twee dingen: hun 19e eeuwse manier van leven, en hun traditie van rumspringa. Rumspringa is een overgangsritueel, waarbij een jongvolwassene een jaar de wijde wereld intrekt, alvorens gedoopt te worden en een officieel lid te worden van de gemeenschap.

Meer lezen:

Amish (Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online)

Leben als junge Amish (Der Spiegel Online)

Photographing the Unphotographable Amish (Slate)

* Ik gebruik het minder eurocentrische, meer neutrale (before) common era.