luistertip: Lynn Berger in gesprek met Rutger Bregman over zorg, kinderen en beschaving

Daarnet aan de afwas beluisterde ik een podcast die ik super interessant vond. In plaats van te wachten tot ik die kan gebruiken voor iets, denk ik dat het zinvol kan zijn om daar nu gewoon een paar inzichten uit te delen en een paar bedenkingen bij te schrijven.

In de aflevering van De Rudi & Freddie Show, de wekelijkse podcast van De Correspondent met historicus en auteur Rutger Bregman en onderzoeksjournalist Jesse Frederik, van 8 juli 2022 spreekt Bregman met journaliste Lynn Berger over het nakende zorginfarct. Dat klinkt akelig, maar dat is ook echt wel akelig. Ze bespreken eigenlijk een nieuw boek van Berger, getiteld Zorg. Een betere kijk op de mens. Dat boek komt binnenkort uit, en zoals de gewoonte is op de podcast worden andere medewerkers van De Correspondent altijd even uitgenodigd om dan wat meer te vertellen over hun werk.

Lynn Berger werkt al een paar jaar rond het thema Zorg op de site. Ze deed o.a. een heel mooie reeks over het gezin (De tweede) en een prachtige reeks interviews met zorgverleners genaamd De zorgzamen.*

Ik ga gewoon door een aantal dingen gaan die in de podcast ter sprake kwamen die ik leerrijk, interessant of verrassend vond, en die ik graag wil delen. Maar ik raad heel erg aan om de aflevering gewoon te downloaden of op je smartphone open te zetten en een afwasje of een wandelingetje met dit mooie gesprek in je oren te doen.

111. Waarom censureert de vrt oude afleveringen van F.C. De Kampioenen?

l

Het is weer zover: CANCEL CULTURE! POLITICAL CORRECTNESS GONE MAD! Mogen we nog íets zeggen, misschien?

Een storm in een glas water, maar een storm die ons iets vertelt over de manier waarin we in onze samenleving met waarden en de daarbij horende normen omgaan. En dus: interessant voor ons om eens te bekijken.

Waar gaat het over? De vrt besliste om 16 van de 273 aflevering van de langlopende komische serie F.C. De Kampioenen niet langer uit te zenden. Ik zeg ‘de vrt’, maar eigenlijk is het niet de openbare instelling zelf die daarvoor koos, maar de programmacharterraad van de vrt, die bestaat uit tv-makers en die op basis van klachten van kijkers naar programma’s kijkt en checkt of ze wel overeenkomen met het charter van de vrt.

Dat charter vind je gewoon op de website van de vrt. Dat is immers een publieke instelling, en die wordt betaald met belastinggeld, en dus is het logisch dat burgers een beetje mee kunnen volgen hoe dat geld besteed wordt. Je vindt het charter hier.

102. Waarom is integreren in een nieuwe (sub)cultuur zo moeilijk?

DE scène uit Pride & Prejudice die menig vrouwenhart deed sneller slaan: OOGCONTACT! HANDCONTACT! *swoon*

 

Iets met normen en waarden, dat hoor je toch regelmatig: ze moeten zich aanpassen aan onze normen en waarden; ze moeten onze cultuur respecteren. Dat soort dingen. Het lijkt voor de hand liggend: als je bij iemand thuis wordt uitgenodigd, dan pas je je aan aan de gewoonten van dat huis. Boom, discussie gedaan.

Maar is dat wel zo gemakkelijk? En hoe weet je wat de gewoonten van het huis zijn als je nooit fouten mag maken zodat je kan bijleren? (En wat is dat met die foto’s uit Pride and Prejudice van Joe Wright?)

Om die vragen te beantwoorden moeten we eventjes eerst een omweg maken langs het idee van moraliteit, en hoe dat werk op het niveau van een samenleving.

 

101. Is het terecht om Theo Franckens transfobe tweet te vergelijken met Nazi-Duitsland?

 

Er was weer wat gedoe over: Theo had nog eens zijn beste Nederlands boven gehaald, en postte bovenstaande tweet. Er kwamen reacties van het type “Uw ruimdenkendheid siert u” en “Echte man Theo heeft gesproken.” Er waren ook andere reacties, zoals deze: “een sneu persoon met een mindset uit de jaren 30. 1930 welteverstaan.”

Het is niet de eerste keer dat Francken zich mispakt aan de mogelijke backlash op dit soort tweets. In 2018 was hij veel explicieter homofoob en transfoob in reactie op sexy lingerie voor mannen, en de backlash was toen ook groter. Is het vooruitgang dat hij dit keer bescheidener tweet en de tweet sneller verwijdert? Is de vergelijking met Nazi-Duitsland terecht?

 

 

94. Wat is racisme?

 

Gordon Parks, The Clark Doll Test, Harlem, New York, 1947

 

Ras, hebben we eerder al gezien, bestaat niet – althans niet voor mensen. Er is slechts één mensenras op dit moment, en huidskleur of andere genetische varianten maken je niet plots lid van een ander ras. En dat is iets heel belangrijks om in je achterhoofd te houden wanneer we gaan onderzoeken wat we bedoelen met de term racisme, en wat racisme allemaal kan zijn.

In de eerste plaats is het dus: geloven in een achterhaalde rassentheorie.

92. Waarom zijn sommige mensen te dik?

Wrong Century van Tomas Kucerovsky

Het is een vraag die eigenlijk niet heel veel gesteld wordt. Mensen zijn te dik, dat wordt geobserveerd, en dan switchen vrienden, collega’s, dokters, journalisten, interviewers en internetcommentatoren meteen naar En wat gaan we daar nu aan doen? En het lijkt alsof die twee dingen hetzelfde zijn. Je geeft de raad om gezonder te eten omdat je denkt dat iemand te dik is door ongezond te eten. Je geeft de raad om meer te sporten omdat je denkt dat iemand te weinig beweegt. Maar is dat wel zo?

 

86. Tot welk ras behoor ik?

Xavier Payne, The Black Simpsons, 2013

Racisme. Het is één van die woorden die we voortdurend gebruiken zonder echt stil te staan bij wat het betekent. Af en toe botsen we erop: als het gaat over islamofobie, bijvoorbeeld, of als we het willen hebben over ‘omgekeerd racisme’. Of als we van iets zeggen dat het racistisch is, maar dan is het antwoord: Nee hoor, dat is gewoon waar. Kan iets racistisch zijn en waar tegelijk?

Om te weten wat racisme is, moeten we eerst weten wat bedoeld wordt met ‘ras’. En dat is een veel moeilijkere vraag dan ze op het eerste gezicht lijkt. Spoiler alert: Blijkt dat er eigenlijk niet echt zoiets bestaat onder mensen als een ras…

 

69.Wie bracht het grootste offer?

Khizr en Ghazala Khan voor een portret van hun zoon Humayun Khan tijdens de Democratische Conventie. (Lucy Nicholson)

 

Er was een tijd dat de zomer op nieuwsvlak pure komkommertijd was. Dat was lang geleden, voor Donald Trump. Nu gaat er geen dag voorbij waarop de Oranje wc-borstel één of andere uitspraak doet waar iedereen het over moet hebben. Eén van die uitspraken ging over de dood van een Amerikaanse soldaat in Irak die op een bomauto toeliep waardoor hij ervoor zorgde dat de auto zijn eigenlijke doel (het Amerikaanse legerkamp) niet bereikte. Hij sneuvelde. Dat is een held, volgens velen [x], maar niet volgens Donald Trump. Hij vond van zichzelf dat hij ook heel veel offers gebracht had, want hij heeft altijd hard gewerkt en hij heeft veel jobs gecreëerd, en nu is hij succesvol. Toen de interviewer tegen wie hij dit betoog afstak verbouwereerd vroeg of hij dat nu echt een offer vond, viel The Donald een beetje uit de lucht. Ja, zei hij, dat is een offer. [x]

Maar is dat een offer?

65. Mag een moslim zijn vrouw slaan?

Opnieuw een vraag die opdook in de klas, en één waarvan ik zeker wist dat ik het antwoord erop kende: ja, althans toch als je naar de Hadith keek. Maar er ontstond discussie, en als er discussie is, dan betekent dit dat ik terug moet gaan om te checken of ik het wel juist heb.

En ik ben duidelijk niet alleen: of een moslim zijn vrouw mag slaan is de derde vraag die Google suggereerde. Hopelijk kwam die vraag van juffen godsdienst, zoals ik, of van hopeloze racisten op zoek naar meer islamofoob materiaal; en niet van moslims die zich afvroegen of die rotzooi op het aanrecht nu effectief gold als een goede reden voor een pedagogische tik.

64. Wat is IS? Pt. Deux: de ISIS roundup

Syrische vluchtelingen komen toe in Buchs, Zwitserland

Wat is IS? is ondertussen al verjaard, en na veertien maanden evolutie en revolutie dringend aan vervolg toe. Dat vervolg vind je hieronder: het is geen geschreven tekst geworden, want dat zou gekkenwerk zijn, wel een overzicht van de interessantste artikels die ik het voorbije jaar rond IS gelezen heb en een korte omschrijving van wat er in staat. Bijna alles is in het Engels, omdat er simpelweg heel weinig toegevoegde waarde is aan veel Nederlandstalige artikels en opiniestukken, en hier en daar wordt er een specifiek islamitische of islamistische term uitgelegd. Over het verschil tussen die vorige twee woorden, maar ook uitleg over jihad en salafisme, kan je altijd terecht in deel 1.