105. Wat is privilege?

Illustratie bij het artikel The Class Pay Gap: Why It Pays to Be Priviliged van The Guardian

 

Een oud-leerling gaf me ooit volgende suggestie om het te hebben over rechtvaardigheid in de les: laat alle leerlingen van op hun plaats een prop gooien naar de vuilnisbak vooraan in de klas. Ze mogen niet van hun plaats komen. Wie raak gooit, in de vuilnisbak dus, krijgt een beloning.

Bij de uitvoering was het, hoe kan het ook anders, een chaos: sommige leerlingen vooraan maakten er een show van hun prop gewoon in de vuilnisbak te deponeren, anderen protesteerden heftig dat dit heel oneerlijk was, want zij zaten achteraan, of waren heel klein, of zaten achter iemand heel groot. Eén iemand speelde bakset, wat de rest super oneerlijk vond. En een paar slimmeriken stonden recht of kropen bovenop hun bank om hun kansen te vergroten.

De les was in het kader van rechtvaardigheid in het jodendom. Maar eigenlijk illustreert ze ook een ander belangrijk concept wanneer we het hebben over het organiseren van een samenleving: privilege.

Wie waar zit in de klas op dat moment, is eigenlijk een beetje random. Ik bepaal in al mijn klassen, zelfs in het 6^e middelbaar, waar de leerlingen zitten. Wie last heeft om het bord te zien, wie regelmatig bij de les gehaald moet worden omdat ze droomt of snel afgeleid is, wie in de vorige periode teveel babbelde en op zijn zenuwen werkte… zit vooraan. Wie van de eerste rij komt en braaf en betrouwbaar is, mag achteraan. Maar mijn klasindeling heeft niks te maken met die oefening op zich. Ik heb niet eerst gedacht: ik zal de kleintjes vooraan zetten, en die lange zwiep die basket zet ik achteraan.

Zo werkt het ook in een samenleving: bij onze geboorte krijgen we een plaats toebedeeld in de maatschappij. Die kan, doorheen ons leven, veranderen: omdat we rijker worden of armer, zieker of gezonder, machtiger of machtelozer. Of omdat de samenleving rond ons verandert: nieuwe wetgeving geeft ons misschien een betere positie, betere bescherming, meer rechten… of maakt onze positie moeilijker.

Dat geheel van factoren die bepalen waar we mogen staan in de maatschappij om in de vuilnisbak van succes, gezondheid, geluk… te gooien, is bepaald door privileges.

102. Waarom is integreren in een nieuwe (sub)cultuur zo moeilijk?

DE scène uit Pride & Prejudice die menig vrouwenhart deed sneller slaan: OOGCONTACT! HANDCONTACT! *swoon*

 

Iets met normen en waarden, dat hoor je toch regelmatig: ze moeten zich aanpassen aan onze normen en waarden; ze moeten onze cultuur respecteren. Dat soort dingen. Het lijkt voor de hand liggend: als je bij iemand thuis wordt uitgenodigd, dan pas je je aan aan de gewoonten van dat huis. Boom, discussie gedaan.

Maar is dat wel zo gemakkelijk? En hoe weet je wat de gewoonten van het huis zijn als je nooit fouten mag maken zodat je kan bijleren? (En wat is dat met die foto’s uit Pride and Prejudice van Joe Wright?)

Om die vragen te beantwoorden moeten we eventjes eerst een omweg maken langs het idee van moraliteit, en hoe dat werk op het niveau van een samenleving.

 

101. Is het terecht om Theo Franckens transfobe tweet te vergelijken met Nazi-Duitsland?

 

Er was weer wat gedoe over: Theo had nog eens zijn beste Nederlands boven gehaald, en postte bovenstaande tweet. Er kwamen reacties van het type “Uw ruimdenkendheid siert u” en “Echte man Theo heeft gesproken.” Er waren ook andere reacties, zoals deze: “een sneu persoon met een mindset uit de jaren 30. 1930 welteverstaan.”

Het is niet de eerste keer dat Francken zich mispakt aan de mogelijke backlash op dit soort tweets. In 2018 was hij veel explicieter homofoob en transfoob in reactie op sexy lingerie voor mannen, en de backlash was toen ook groter. Is het vooruitgang dat hij dit keer bescheidener tweet en de tweet sneller verwijdert? Is de vergelijking met Nazi-Duitsland terecht?

 

 

88. Wat is suïcidale ideatie?

Dit is wellicht de enige tekst waar ik ooit een trigger warning voor ga geven, maar hier is ze: lees alleen verder als je je veilig voelt en weet dat je gedachten van jou zijn en niet gemakkelijk beïnvloedbaar vandaag.

Lees niet verder als je weet dat lezen over zelfdoding voor jou gemakkelijk uitmondt in gedachtespiralen of kopieergedrag en je je op dit moment niet veilig voelt of geen controle hebt over je gedachten en gedrag.

Deze tekst heeft als doel om mensen te informeren over het proces waardoor mensen een suïcidepoging ondernemen. Heb je hulp nodig, dan kan je hier terecht: de zelfmoordlijn.

87. Wat kan ik Ignacio geven als Secret Santa?

Reading door Matthew Eaton

 

Sinds vorig jaar we er een nieuwe, bescheiden traditie bij aan ‘onze tafel’ in de leraarskamer. (Tafels in leraarskamers verdienen hun eigen blogpost, dus ik wijd niet verder uit.) We zwieren een inschrijvingsblad op tafel, laten een website namen trekken en wisselen goedkope geschenkjes met veel liefde en een kwinkslag uit. Mijn grootste vrees was om iemand te hebben die ik graag heb (en waar ik dus iets echt oprecht tofs voor zou willen vinden) maar niet zo goed ken, maar na wat onderling wisselen omwille van deftige redenen (zijn vrouw had hem getrokken, en dat is voor niemand een toffe verrassing) kreeg ik Ignacio, die ik graag heb en goed genoeg ken.

Ignacio vindt het marginaal dat ik ananas uit blik eet uit het blikje, bakt alsof hij een seizoen van The Great British Bake Off heeft gewonnen en heeft de energie van een Duracell-konijn. Hij is geen fan van stationsromans of superheldenfilms, en is zo clever en grappig dat het goed is dat ik hem ooit drie dagen dofellendig ziek gezien heb want anders zou ik waanzinnig geïntimideerd zijn. MAAR! Hij houdt, net als ik, van lezen en dingen bijleren. Dat hebben we gemeen met elkaar: de hele wereld is één grote wonderbaarlijke plek waarin werkelijk ALLES interessant kan zijn.

Dus achter de break zit zijn geschenk, maar ik ben er zeker van dat hij het wel zal willen delen met iedereen die over deze post struikelt (en anders heeft hij geen keuze dus pech): 52 interessante artikels over onze wonderbaarlijke wereld, soms met extra links naar filmpjes en podcasts (die hij niet gaat beluisteren, maar you can’t blame a girl for trying), altijd met een playlist van vijf toepasselijke liedjes.

Have fun in 2019!

86. Tot welk ras behoor ik?

Xavier Payne, The Black Simpsons, 2013

Racisme. Het is één van die woorden die we voortdurend gebruiken zonder echt stil te staan bij wat het betekent. Af en toe botsen we erop: als het gaat over islamofobie, bijvoorbeeld, of als we het willen hebben over ‘omgekeerd racisme’. Of als we van iets zeggen dat het racistisch is, maar dan is het antwoord: Nee hoor, dat is gewoon waar. Kan iets racistisch zijn en waar tegelijk?

Om te weten wat racisme is, moeten we eerst weten wat bedoeld wordt met ‘ras’. En dat is een veel moeilijkere vraag dan ze op het eerste gezicht lijkt. Spoiler alert: Blijkt dat er eigenlijk niet echt zoiets bestaat onder mensen als een ras…

 

77. Wat moet Mia Doornaert zeker weten over gender (voor ze er nog eens een column over schrijft)?

Brandon Teena (links), een jonge transman die vermoord werd omwille van zijn identiteit en op wiens leven de film Boys Don’t Cry gebaseerd is

Het is weer van dat: ik open, nietsvermoedend, mijn sociale media en wat komt op mij af? Een artikel vol nonsens. Ditmaal een column van barones Mia Doornaert, Frankrijkkenner en “onafhankelijk expert in internationale betrekkingen”, volgens de kleine bio onder de column.

En daar situeert zich meteen al de start van het probleem: nergens staat er “expert in genderstudies”, onafhankelijk of niet. En dat blijkt ook uit de tekst die boven deze bio staat.

Sta mij toe deze draak van een tekst te gebruiken om een paar misvattingen over gender recht te zetten. Voor mensen die graag wat feiten in hun achterhoofd hebben over een onderwerp, voor ze er over oordelen.

70. WTD?!

What the Donald? Donald Trump wijst de weg naar de toekomst… maar welke weg?

 

Op 8 november 2016 verkiest de V.S. een nieuwe president. En de president van de V.S. noemt zichzelf niet voor niets the leader of the Free World: beslissingen die in de V.S. worden genomen of door de V.S. worden gesteund, hebben directe gevolgen door de hele wereld. Economie, militaire interventies, relaties tussen westerse en niet-westerse landen… hangen sterk af van de goedkeur van de V.S.

Eén van kandidaten voor 8 november is Donald Trump. Er is al veel te doen geweest over Trump, en elke dag verschijnt er wel een nieuw schandaal. Maar wat zit er achter al die pro- en contra-memes die je op je Facebookwall tegenkomt?

65. Mag een moslim zijn vrouw slaan?

Opnieuw een vraag die opdook in de klas, en één waarvan ik zeker wist dat ik het antwoord erop kende: ja, althans toch als je naar de Hadith keek. Maar er ontstond discussie, en als er discussie is, dan betekent dit dat ik terug moet gaan om te checken of ik het wel juist heb.

En ik ben duidelijk niet alleen: of een moslim zijn vrouw mag slaan is de derde vraag die Google suggereerde. Hopelijk kwam die vraag van juffen godsdienst, zoals ik, of van hopeloze racisten op zoek naar meer islamofoob materiaal; en niet van moslims die zich afvroegen of die rotzooi op het aanrecht nu effectief gold als een goede reden voor een pedagogische tik.

52. Wie is Malala?

Ze wilde dokter worden, maar nu wil ze dokter zijn van haar hele land: president van Pakistan worden, is haar doel. Als kind stal ze dingen, al weet ze nog steeds niet goed waarom. Op haar tiende was ze verslingerd aan Twilight. Ze draagt haar haren graag lang.