110. Waarom polariseert een Paarsdag?

queer moslims en bondgenoten marcheren samen in de Ottowa Pride Parade in 2018

Er was wat rond te doen, deze week, rond de Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie. In Borgerhout werd een regenboogvlag, symbool van de lgbtq+ beweging, gevandaliseerd door enkele leerlingen. Het was een misverstand, zegt Karin Heremans daarover. En ook Dat is iets helemaal anders dan een hoofddoek. Ook de leerlingen zelf geraakten er niet helemaal uit: Het heeft te maken met de verplichte neutraliteit, vindt de éne. En de andere zegt: homoseksualiteit is geen keuze, dus dat is anders dan een hoofddoek of Palestina.

Ook op mijn school werd er dit jaar, voor de tweede keer, een speciale dag georganiseerd op 17 mei. Zo’n dag heet een Paarsdag en leerlingen worden aangemoedigd om paars te dragen om zo solidariteit te tonen met de lgbtq+ gemeenschap. Er worden paarse polsbandjes aangeboden aan de poort, paarskrantjes liggen in de leraarskamer voor wie er in de les extra aandacht aan wilde besteden, en er waren een paar leuke activiteiten georganiseerd op de speelplaats, waar ook een door collega’s en leerlingen zelf gemaakte Pride vlag uithing.

Die Paarsdag is niet hetzelfde als een Pride: de Pride parade is een optocht ter herdenking van de rellen aan de Stonewall bar in New York. Dat moment van verzet deed een nieuwe wind waaien door de globale campagne voor gelijke burgerrechten voor alle mensen, ongeacht geaardheid, geslacht of gender. Ten tijde van de rellen rond de Stonewall was in de V.S. en veel Europese landen homoseksueel gedrag strafbaar, en kon je er voor opgesloten worden in een gevangenis of een psychiatrische inrichting. België heeft sinds 1979 een Pride. Die heette oorspronkelijk de Roze Zaterdag, een verwijzing naar de roze driehoek die gebruikt werd door de nazi’s in Wereldoorlog 2 om homoseksuelen zichtbaar te maken in de werk- en uitroeiingskampen. (Ik schreef daar eerder al over.) De Pride is politiek van aard maar tegelijk ook een feest. Het is een moment om samen te komen en de innerlijke diversiteit en levensvreugde van de gemeenschap te tonen, om letterlijk naar buiten te komen.

Paarsdag werd in 2010 gelanceerd toen een Amerikaanse scholier haar medestudenten opriep om allemaal in paars naar school te komen om hun solidariteit met hun queer klasgenoten en vrienden te tonen. Ze koos de kleur paars uit de Pride vlag omdat die staat voor spirit, voor de geest van solidariteit en verbondenheid binnen de gemeenschap. Ze noemde de dag dan ook Spirit Day. Deze dag draait om bondgenootschap: niet om de gemeenschap zelf per se, maar om het signaal van mensen die zelf cis gender en/of hetero zijn dat zij er voor deze kleine minderheid willen zijn, in woord en in daad.

Hoe kan zo’n verbindende dag dan polariserend werken?

109. Wat is victim blaming (en waarom zou je het doen)?

Stephanie Hadley, In Other Words, 2013 [x]

We hebben het allemaal al wel eens gehoord. Dikke mensen die niet comfortabel kunnen zitten op een vliegtuig krijgen te horen dat ze dan misschien maar eens moeten afvallen. Homo’s die op straat lastig gevallen worden, moeten zich maar eens normaal gedragen zoals iedereen. Hijabi’s die gewoon willen gaan studeren aan de unief met hun hoofddoek moeten gewoon hun hoofddoek afdoen, als ze dat zo graag willen. Een meisje dat aangerand wordt, krijgt al snel de vraag Heb je wel duidelijk nee gezegd? Jamaar, was dat wel duidelijk?

Dat heet victim blaming, en deze week waren er twee voorbeelden van victim blaming constant in het nieuws, het éne al duidelijker en simpeler dan het ander. Er was Jan Jambon die vond dat het de fout was van de jongeren die in Spanje ziek geworden waren omdat ze hun gezond verstand niet gebruikt hadden, en er waren de hongerstakers in de Begijnkerk die dan maar hadden terug naar huis moeten gaan toen ze uitgeprocedeerd waren. Als je buikgevoel nu zegt: Ho, maar dat zijn twee heel verschillende situaties, dan geef ik je zeker gelijk. Maar dat ze niet zo verschillend zijn als ze lijken… dat ga ik proberen aan te tonen in wat volgt.

104. Wat is racisme? Verhalen uit het leven van de mevrouw

Deze post is iets totaal anders. Misschien past ze beter op mijn persoonlijke blog, maar het doel van Factotum is om leerrijk te zijn, om kennis te verzamelen, om een plaats te zijn waar mijn leerlingen kunnen bijleren wat ik bijgeleerd heb. En deze post is een stukje van mijn kennis, van wat ik bijgeleerd heb. Geen links, geen filmpjes, geen grapjes. Eén bron: mijn geheugen. Maar ik denk dat het belangrijk is voor mij als Belgisch-Nederlandse bleekscheet, met al mijn privileges waaronder het feit dat ik graag schrijf en mij deftig kan verwoorden, om mijn verantwoordelijkheid te nemen in de discussie die we nu voeren. Ik heb me al gebogen over de vraag Wat is racisme? Ik heb het toen heel academisch gehouden. Maar als filosofe ben ik er van overtuigd dat menselijke ervaring ook een brok van kennis is, en een die we moeten doorgeven.

Dit is een lijstje, niet eens in de buurt van volledig, van scènes uit het leven van de mevrouw waarin ze getuige was van racisme. Soms, helaas, haar eigen racisme. Omdat ik denk dat dit ook verhalen zijn die we moeten vertellen en delen met elkaar, ook een vorm van kennis die belangrijk kan zijn.

 

101. Is het terecht om Theo Franckens transfobe tweet te vergelijken met Nazi-Duitsland?

 

Er was weer wat gedoe over: Theo had nog eens zijn beste Nederlands boven gehaald, en postte bovenstaande tweet. Er kwamen reacties van het type “Uw ruimdenkendheid siert u” en “Echte man Theo heeft gesproken.” Er waren ook andere reacties, zoals deze: “een sneu persoon met een mindset uit de jaren 30. 1930 welteverstaan.”

Het is niet de eerste keer dat Francken zich mispakt aan de mogelijke backlash op dit soort tweets. In 2018 was hij veel explicieter homofoob en transfoob in reactie op sexy lingerie voor mannen, en de backlash was toen ook groter. Is het vooruitgang dat hij dit keer bescheidener tweet en de tweet sneller verwijdert? Is de vergelijking met Nazi-Duitsland terecht?

 

 

94. Wat is racisme?

 

Gordon Parks, The Clark Doll Test, Harlem, New York, 1947

 

Ras, hebben we eerder al gezien, bestaat niet – althans niet voor mensen. Er is slechts één mensenras op dit moment, en huidskleur of andere genetische varianten maken je niet plots lid van een ander ras. En dat is iets heel belangrijks om in je achterhoofd te houden wanneer we gaan onderzoeken wat we bedoelen met de term racisme, en wat racisme allemaal kan zijn.

In de eerste plaats is het dus: geloven in een achterhaalde rassentheorie.

80. Waarover gaat Zootopia (echt)?

Op het eerste zicht gaat Zootopia over hetzelfde waar alle Disneyfilms over gaan: wees jezelf! Volg je dromen! Wees lief voor kleine diertjes! De odd couple/buddy cop film volgt ambitieus konijn Judy Hopps (de eerste konijntjesagent in het exclusief door zoogdieren bewoonde Zootropolis) en con artist Nick Wilde, een vos die door Judy slinks gemanipuleerd wordt om haar te helpen in haar zoektocht naar een vermiste otter. De film zit tsjokvol schattige diertjes, slimme knipogen naar andere Disneyfilms, hilarische scènes en een oprecht verrassend mysterie. En: slechts één liedje, een meezinger van Shakira dan nog. Iets voor alle leeftijden, dus.

Zootopia is dan ook één van de grootste financiële en kritische successen van de tweede Disney renaissance. De film haalde meer dan 1.000 miljard euro binnen (bijna zoveel als die andere kaskraker Frozen) en won 33 prijzen, waaronder de Oscar voor beste animatiefilm. De film heeft een 98% Fresh rating op Rotten Tomatoes, wat wil zeggen dat critici met sterren gesmeten hebben in hun recensies. Maar waarom?

[Waarschuwing: deze tekst bevat superveel spoilers. Dus, als je de film nog niet gezien hebt: wat doe je hier?! Kijk de film! Kom dan terug. Dit is een goed artikel, serieus, zeer leesbaar. Ik ben er echt trots op. Ik heb zelfs een homokoppel ontdekt in de film, zoveel research heb ik gedaan! Maar je moet echt eerst de film zien.]

73. Wat is radicalisering?

Is de link met de titel niet echt duidelijk? Je zal het artikel moeten lezen om te ontdekken waarom hier Tolkien graffiti staat.

 

We gebruiken het woord voortdurend: radicalisering. Maar wat betekent het precies? En wat bedoelen we ermee? En daartussenin: hoe herken je het? En hoe voorkom je dat het escaleert?

63. Hoe spot je islamofobie?

Duidelijk geen islamofobie: vrouwen steunen solidair een meisje dat aangevallen werd omwille van het dragen van haar hijab.

Islamofobie, het is één van die nieuwe woorden die iedereen weleens gebruikt of hoort gebruiken, maar waar je eigenlijk nooit echt helemaal zeker van weet wat het nu precies is.

48. Wat is body policing?

Jade Beall, uit haar reeks ‘The Bodies of Mothers’

Je staat op en poetst je tanden voor je gegeten hebt, want anders ruikt je adem onfris. Je kamt je haren (of stijlt / krult ze, want wie krullen heeft wil stijl haar en wie stijl haar heeft wil krullen) zodat het niet lijkt alsof je net uit bed gekomen bent. Je spendeert vijf minuten aan het zorgvuldig bijtrimmen van je five-o-clock shadow, want een beetje onverzorgd is George Clooney maar te lang en je ziet er als een landloper uit (of wordt alleszins zo bekeken). Je camoufleert een puistje, want dat ziet er niet volwassen uit (en ook een beetje vettig en onverzorgd). Je trekt een broek aan die de bobbels en putten in je dijen een beetje verhult, en een blouse die je A-cup toch op een C-cup doet lijken. Op de trein zorg je ervoor dat je zo zit dat de kokerrok van je mantelpakje niet te hoog omhoog kruipt, want je wil er niet sletterig uitzien. Voor je het kantoor binnenwandelt check je even of er nog vuil onder je nagels zit, want je wil niet de indruk wekken dat je je nooit wast.

We staan er niet bij stil hoe vaak we dagelijks ons eigen lichaam censureren.