86. Tot welk ras behoor ik?

Xavier Payne, The Black Simpsons, 2013

Racisme. Het is één van die woorden die we voortdurend gebruiken zonder echt stil te staan bij wat het betekent. Af en toe botsen we erop: als het gaat over islamofobie, bijvoorbeeld, of als we het willen hebben over ‘omgekeerd racisme’. Of als we van iets zeggen dat het racistisch is, maar dan is het antwoord: Nee hoor, dat is gewoon waar. Kan iets racistisch zijn en waar tegelijk?

Om te weten wat racisme is, moeten we eerst weten wat bedoeld wordt met ‘ras’. En dat is een veel moeilijkere vraag dan ze op het eerste gezicht lijkt. Spoiler alert: Blijkt dat er eigenlijk niet echt zoiets bestaat onder mensen als een ras…

 

72. Ken je… 48 dingen met een D?

Harry Potter Umbrella door deakazu @ deviantart

Dadaïsme, ken je dat? De kans is heel groot dat de naam je niks zegt – dadaïsme, het klinkt als een vreemde religieuze sekte waarbij volwassen in babytaal spreken om dichter bij hun goddelijke oorsprong te komen of zoiets. Maar je kent ongetwijfeld resultaten van het dadaïsme. Een pissijn bijvoorbeeld. Een BOEM! PAUKENSLAG! Of, geïnspireerd door de beweging: een mosselpot.

Dadaïsme was een heel rebelse kunststroming aan het begin van de 20^e eeuw. Ze kwam op samen met dingen als kubisme (denk die vreemde uit driehoeken bestaande vrouwen van Picasso [x]), surrealisme (al die smeltende horloges in het werk van Dalí [x] of de pijp van Magritte [x]) en mijn geliefde Italiaanse futurisme (van mijn thesis).

56. Ken je….? 35 dingen met een C

cyanide and happiness

Dingen met een c: citroen, cellulitis, cinema, Cumberbitch.

Oh! Laten we daarmee beginnen. U dacht misschien dat die Cumberbitch een spelfout was? Nee hoor!

49. Wat doen we met dode lichamen?

Gedateerde schedels, in het ossuarium van het 15e-eeuwse Neamt klooster in Roemenië

Allereerst: we gooien hen niet zomaar weg. Dat lijkt misschien een vreemde opmerking om te maken, maar dat is het helemaal niet. Wanneer dieren rouwrituelen of begrafenisrituelen tentoonspreiden, dan is dat altijd wetenschappelijk nieuws, en met reden: om de dood te kunnen herkennen als een moment waarrond je moet stilstaan, om er rituelen rond op te bouwen, heb je symbolen nodig. En om symbolen te kunnen maken, delen en begrijpen, heb je taal nodig.

Onze voorouders begrepen al dat de dood een belangrijk iets was:

44. Wo sind die Mauern?

De Val van de Berlijnse Muur. Voor kinderen van de jaren ’80, zoals ik, was het een verbijsterend gegeven. Tot op dat moment was ‘oorlog’ voor mij iets wat heel ver weg gebeurde: ver weg in de tijd, zoals ‘toen mijn grootouders nog jong waren’, of ver weg op de kaart van de wereld. Met oude mensen, in zwart-wit beelden. Of met zwarte mensen, In Zaïre. En plots was er die muur, die stukje bij beetje werd afgebroken. En daarmee kwam het besef: oorlog is meer dan schieten en doden. Oorlog is mensen scheiden van elkaar, van wat ze liefhebben. Oorlog is grenzen maken waar er eigenlijk geen grenzen zijn: tussen rassen, talen, arm en rijk, links en rechts, groot en klein, blond en bruin. Een muur in het midden van een stad.

42. Wat is zo verwarrend aan Confucius?

ALLES! Om te beginnen: zijn naam. Confucius is een latinisering van Kǒng Fūzǐ of K’ung-fu-tzu, wat ‘meester Kong’ betekent, maar eigenlijk heet hij Kong Qiu of K’ung-tzu. WAT?! Waarom al die namen? Wel, omdat het overzetten van Chinese karakters naar westerse letters geen klein bier is, en er verschillende methoden zijn [x]. En elk van die methoden levert een voor ons radicaal andere naam op. Laten we het dus maar bij de Latijnse versie houden: Confucius, de grondlegger van het confucianisme.

13. Pwnt yin yang, of is het omgekeerd?

Yin Yang door malagueta @ deviantart

Weinig symbolen zijn zo alomtegenwoordig en zo mis begrepen als het yin-yangsymbool. Het verschijnt op buttons van ravers, als teken van religieuze harmonie en vrede, als onderdeel van BBC Sherlock-fan art… overal, zo lijkt het.

Maar het is geen universeel symbool. Integendeel, het heeft diepe culturele wortels, die maken dat het symbool eigenlijk helemaal niet past in onze westerse maatschappij. Of toch?