105. Wat is privilege?

Illustratie bij het artikel The Class Pay Gap: Why It Pays to Be Priviliged van The Guardian

 

Een oud-leerling gaf me ooit volgende suggestie om het te hebben over rechtvaardigheid in de les: laat alle leerlingen van op hun plaats een prop gooien naar de vuilnisbak vooraan in de klas. Ze mogen niet van hun plaats komen. Wie raak gooit, in de vuilnisbak dus, krijgt een beloning.

Bij de uitvoering was het, hoe kan het ook anders, een chaos: sommige leerlingen vooraan maakten er een show van hun prop gewoon in de vuilnisbak te deponeren, anderen protesteerden heftig dat dit heel oneerlijk was, want zij zaten achteraan, of waren heel klein, of zaten achter iemand heel groot. Eén iemand speelde bakset, wat de rest super oneerlijk vond. En een paar slimmeriken stonden recht of kropen bovenop hun bank om hun kansen te vergroten.

De les was in het kader van rechtvaardigheid in het jodendom. Maar eigenlijk illustreert ze ook een ander belangrijk concept wanneer we het hebben over het organiseren van een samenleving: privilege.

Wie waar zit in de klas op dat moment, is eigenlijk een beetje random. Ik bepaal in al mijn klassen, zelfs in het 6^e middelbaar, waar de leerlingen zitten. Wie last heeft om het bord te zien, wie regelmatig bij de les gehaald moet worden omdat ze droomt of snel afgeleid is, wie in de vorige periode teveel babbelde en op zijn zenuwen werkte… zit vooraan. Wie van de eerste rij komt en braaf en betrouwbaar is, mag achteraan. Maar mijn klasindeling heeft niks te maken met die oefening op zich. Ik heb niet eerst gedacht: ik zal de kleintjes vooraan zetten, en die lange zwiep die basket zet ik achteraan.

Zo werkt het ook in een samenleving: bij onze geboorte krijgen we een plaats toebedeeld in de maatschappij. Die kan, doorheen ons leven, veranderen: omdat we rijker worden of armer, zieker of gezonder, machtiger of machtelozer. Of omdat de samenleving rond ons verandert: nieuwe wetgeving geeft ons misschien een betere positie, betere bescherming, meer rechten… of maakt onze positie moeilijker.

Dat geheel van factoren die bepalen waar we mogen staan in de maatschappij om in de vuilnisbak van succes, gezondheid, geluk… te gooien, is bepaald door privileges.

81. Wat zei Kanye West (fout) over slavernij? (En waarom zouden we er van wakker moeten liggen?)

Niet Kanye West, maar prediker, feministe, ontsnapte slaaf en HELDIN Sojourner Truth.

Normaal gezien ging ik vandaag een blogje schrijven over slakken, want ik heb deze week ontdekt dat er kannibalistische naaktslakken zijn en wie mijn blogje een beetje kent, weet dat niks mij vrolijker maakt dan weetjes over beestjes.

Maar terwijl ik mijn portie nieuws van de ochtend verorberde, bedacht ik me dat de hele Kanye-handel wel erg veel aandacht kreeg, en precies het soort aandacht waar ik me aan erger: inhoudsloze aandacht. Veel dingen à la ‘Kanye West zegt dat slavernij een keuze was’ en ‘Wat is er mis met Kanye West?’. Maar eigenlijk niks over de kern van de zaak: waarom een rijke, succesvolle minderheidsvertegenwoordiger als West, een zelfverklaarde Black Jesus, zijn eigen roots vertrappelt in een poging ‘vrij’ te lijken.