68.2 I Appear Missing

still uit de promoclip voor I Appear Missing

Toen Josh Homme zijn band Queens of the Stone Age doopte, wilde hij muziek maken waar vrouwen op konden dansen. Trance robot music for girls, dat was het plan.[x] Maar hoewel QOTSA altijd een sexy vibe heeft, en er heel wat nummers in haar oeuvre zitten die gewoon een excuus zijn om eens lekker luid lawaai te maken, is er altijd iets van de woestijn van Kyuss in de muziek van Homme & co blijven hangen: iets van eenzaamheid en isolement, iets van duisternis en mysterie, iets van ruwe ongepolijste menselijkheid.

Nergens is die grove korrel duidelijker dan op … Like Clockwork, het 6e studioalbum van Queens of the Stone Age uit 2013. En nergens hangt de desolate omtrek van de woestijn groter over een song heen, dan in I Appear Missing.

 

…Like Clockwork ontstond nadat frontman Josh Homme op de operatietafel efkes dood was. Gewoon, efkes weg. Het was een routine-operatie voor zijn knie, maar hoe routine ook, er liep iets mis, en Homme werd wakker met een dokter naast hem die zei: Shit, we lost you. De fysieke recuperatie duurde 4 maand, maar Homme sukkelde in het drijfzand van een depressie, en raakte er maar heel moeizaam uit. …Like Clockwork toont de zoektocht van een band naar drive en goesting en inspiratie en een afgewerkt product, maar ook de benauwdheid van een zanger die eigenlijk niet meer weet hoe te zingen.

“Making records is supposed to be fun,” muses Homme. “Even when they’re dark, it’s fun. But this one was like spelunking – which is supposed to be fun, but really it’s just a dark deep cave.” [x]

“Music is my religion and I’m trying to figure out who the fuck I am and how this all works. So this record was born of feeling lost. I was just lost, man.” [x]

Homme omschrijft het eindproduct als a trancey, broken thing. Hypnotiserend en tegelijk een rommeltje, als verzuipen in een berg afval.

 

De promoclip voor I Appear Missing is beide: hypnotiserend en gebroken, in meerdere betekenissen. Net als de muziek zelf lijkt alles voort te kabbelen, maar tegelijk zit er een noodlottige stuwing in naar een onafwendbaar einde. En dat einde? Niet echt vrolijk.

De protagonist van de clip ontwaakt in de woestijn, wakker gepikt door grote zwarte vogels. Gewikkeld in windels en bloedend, met een rode wake up op zijn borst geschreven als een herinnering of waarschuwing, zweeft hij door de woestijn om vervolgens over een klif te gaan en secondelang gewichtloos te blijven hangen. Wanneer hij tenslotte neerstort in een stad die aan het apocalyptische nihilisme van Watchmen doet denken, sluit het beeld zich om een stuk graffiti: fuck off.

De lyrics volgen een soortgelijk pad: de protagonist hier is Homme zelf, of toch gedeeltelijk.

Calling all comas,
Prisoner on the loose.
Description: a spitting image of me
Except for the heart-shaped hole where the hope runs out

Shock me awake
Tear me apart
Pinned like a note in a hospital gown
Prison of sleep
Deeper down
The rabbit hole never to be found… again

Wat Homme vervolgens omschrijft is zowel zijn eigen, individuele ervaring in de nasleep van zijn onverwachte verrijzenis, als de heel universele ervaring van depressie:

Pieces were stolen from me or dare I say, given away?
Watching the water give in as I go down the drain
I appear missing now

I go missing, no longer exist
One day, I hope, I’m someone you’d miss

en verder:

Dancing on wire, both ends are on fire
Cut me loose
Nowhere to run, no more room to pretend

In het nummer leidt de tocht door de woestijn die Homme onderneemt door zich te isoleren van zijn vrienden, van muziek in het algemeen, tot hetzelfde onvermijdelijke einde als dat van de clip:

Don’t cry
With my toes on the edge it’s such a lovely view
Don’t cry
I never loved anything until I loved you
Inside
I’m over the edge. What can I do?
Shine
I happen to think that it’s all like you
… I’ve fallen through.

Maar in realiteit is het Homme zelf, alive and kicking, die deze woorden zingt. Meer nog: Homme koos er heel bewust voor om zoveel van zichzelf te laten zien op dit album.

“I wanna be fully exposed,” he says. “I paid for this myself. I took the risk myself. Risk nothing, get nothing. If you wanna be famous, then it’s OK if the music is fake, because fame isn’t real. If you just wanna take the shortest distance to Kim Kardashian’s underwear drawer, then that’s fine, too. I’m not even against it. But if you wanna make something real, and you want it to be honest, then you don’t have any choice but to take a huge risk.” [x]

Wat is het verschil tussen de man in het nummer, de man in de clip, wiens lot zo onafwendbaar lijkt, bij elke luisterbeurt meer en meer… en de zanger en auteur achter het nummer? Misschien is het, zoals in een artikel op Drowned In Sound gesuggereerd wordt, simpelweg dit: die eerste man was helemaal alleen in de woestijn, de échte man was omringd door mensen – tot zelfs Elton John toe. En de meeste van die mensen waren vrienden.

“It wasn’t really until someone started asking me about the marquee value of these guests that I really thought about what they meant,” says Homme now in hindsight. “It was really helpful for me, because it made me think ‘why the fuck did you do this?’ Then it all dawned on me in about two seconds: this was the moment when I needed my friends. It was just a nice distraction away from the record for a second. Like, ‘come over here, let’s just hang out, drink some tequila and we’ll figure out something cool to do.’” [x]

Is I Appear Missing een neerslachtige meditatie op het onafwendbare einde van een zware depressie, of is het het tegenovergestelde: de spiegel die de oorlogswonden toont, die blootlegt wat overleefd en overwonnen werd?

In hetzelfde artikel op DIS laat Troy Van Leeuwen optekenen:

“We went to the Louvre the other day and none of us had ever seen the Mona Lisa,” he begins. “There was a huge crowd around it and the tour guide was saying that the sort of smile she has depends on your mood: if you’re in a good mood, you see her mouth curling up, but if you’re in a bad mood, it turns down. That’s the way we see our record: some people think it’s dark and others think it isn’t. I welcome that; that’s what art is about. But to us, [the album is] a reflection of trying to say something that’s really difficult, and turning and facing it and going: ‘OK, I’m just going to barf this out’.” [x]

 …Like Clockwork voelt niet als iets dat opgehoest is – maar het voelt wel als onverteerde ervaringen. Er is weinig nieuwe vorm gegeven aan de chaos, de woede, de melancholie, de bitterheid en de droefenis die de klank van het album bepalen: die komen bij je binnen zoals ze bij de muzikanten naar buiten gekomen zijn. In die zin heeft …Like Clockwork iets wat ik zelf eerder met Nine Inch Nails associeer: het gevoel van iemands dagboek binnen te wandelen.

En tegelijk is wat Homme & co doen op het album heel gesofisticeerd: lagen over lagen muziek creëren pareltjes van geluid en (dis)harmonie; zorgvuldig geplaatste gastbijdragen bieden nuance en ondersteuning aan nummers die anders misschien te zwaar zouden worden. Elton John speelt piano.

Het is een pareltje, dat zesde moeilijke album dat bijna-niet-was. En mijn favoriete Queens of the Stone Age-album. En op mijn favoriete Queens of the Stone Age-album is I Appear Missing, zo’n heldere en hoopgevende articulatie van de hypnotiserende beweging van depressie en zo’n triomfantelijk contrast met de vermijdelijkheid van datzelfde einde, mijn favoriete nummer.

Het is een spiegel, en tegelijk is het – in de woestijn van mijn slaapkamer – trance robot music for this girl to dance to.

Meer lezen?

One Week, One Band heeft een reeks artikels over Queens of the Stone Age hier.

2012, Secrets of the Sound. Een mini-documentaire. Of… misschien ook niet? Bevat alleszins meer Patrick Swayze dan nodig.

Meer Homme op de bank bij Stephen Colbert voor de voorstelling van Iggy Pops Post Punk Depression. Of hoe helden zelf ook star struck kunnen zijn.

…Like Clockworks kortfilms:  My God Is the Sun, If I Had a Tail, I Appear Missing, Kalopsia, Keep Your Eyes Peeled. Alle animaties, net als de sleeve art voor het album, werden gedaan door Boneface.

Het interview met The Quietus waar mijn broer naar verwees toen hij vertelde dat Smooth Sailing, het meest positieve nummer op de plaat, ook het laatste was. Het was ook één van de eerste drie demo’s – een moeilijke beestje dus. Het is ook verder een super interessant interview (zoals alle interviews waar in dit artikel naar gelinkt wordt).

*Dit artikel kadert in een reeks artikels over de beste nummers van de 00ies. De hele lijst vind je hier.

voor Jeroen, zonder wie ik geen favoriet QOTSA-nummer zou hebben, laat staan een favoriete QOTSA-plaat