55. Est-ce que #jesuisatena?

Atena Farghadani

Selectieve verontwaardiging. In een tijdperk van twitter en tumblr en instant alles, zijn we daar heel erg goed in geworden. Iemand misspreekt zich of gebruikt een term die aanstootgevend is, en binnen het uur wordt er om ontslag gevraagd en met represailles gedreigd, tot er een afdoende deemoedige verontschuldiging komt. En wanneer een handvol dwazen een aanslag plegen in Parijs, komen zelfs de notoir asociale Merkel en haar internationale poëziealbum op straat.

Maar cartoonisten werken zich dagelijks in nesten, in landen waar ze niet verheerlijkt worden als verdedigers van de waarden van de verlichte westerse staat, maar waar kunst nog bekeken wordt als wat het is: subversief, gevaarlijk, potentieel revolutionair. Waar de daad van pen op papier te zetten niet gewoon een beetje symbolisch puberaal pestgedrag is, zoals in het geval van de cartoonisten van Charlie Hebdo, maar een echte daad van verzet.

Landen zoals Iran. Kunstenaars zoals Atena Farghadani. Ze is 28 en leeft voor haar kunst – zelfs tijdens een eerdere periode van opsluiting in 2014, waarover ze in tussentijd publiek getuigde, deed ze er alles aan om te kunnen blijven schilderen en tekenen. Maar haar kritiek op de politici die een wet willen doen goedkeuren die de vrouwenrechten in Iran ernstig zouden beknotten door het beperken van toegang tot anticonceptiva, en haar openhartige YouTube-getuigenis over haar ervaringen in de Evin vrouwengevangenis, worden haar nu opnieuw voor de voeten gegooid.

niet meteen 12 jaar waard

Ze werd in mei van 2015 veroordeeld tot 12 jaar opsluiting, op beschuldiging van het bedreigen van de nationale veiligheid, het verspreiden van antioverheidspropaganda, het beledigen van parlementsleden en van haar ondervragers. Vrijheid van meningsuiting, persvrijheid, democratie – het zijn geen Iraanse waarden, dat is wel duidelijk. Het zijn wel universele mensenrechten, die wij westerlingen zo hoog in het vaandel dragen. Gemakkelijk om te doen, als je er zo weinig mee riskeert als wij.

ZenPencils maakte een prachtige korte cartoon op basis van Farghadani’s getuigenis, die hier vindt. De volledige getuigenis vind je hier.

Hashtag activisme kan positief zijn, maar soms is het een plaag: het doet ons denken dat we een belangrijk ethisch standpunt ingenomen hebben, zonder effectief iets te hebben gedaan. Waardoor we dat standpunt ook niet meer in de praktijk gaan verdedigen. Wil je toch iets doen? Teken de Amnesty-petitie. Je hebt tot 31 juli 2015.

UPDATE:

In mei 2016 werd Atena vrijgelaten.[x] Een aantal van de klachten tegen haar zijn weggevallen, andere (zoals het beledigen van religieus leider Khamenei) werden opgeschort. Tijdens haar gevangenschap werd Atena onderworpen aan een totaal irrelevante ‘maagdelijkheidstest’.[x]

Michael Cavna kreeg voor The Washington Post het eerste interview met Farghadani met westerse media, waarin ze het heeft over haar gevangenschap, haar nieuwe relatie met Iran en haar plannen voor de toekomst.

 

Verder lezen:

Amnesty International biografie

Iranian artist Farghadani, who drew parliament as animals, sentenced to 12-plus years (Washington Post)

Iranian painter and women’s rights activist on trial for insulting MPs (The Guardian)

16 Days in Evin Prison (een verslag van een kort verblijf in de gevangenis, die nu plaats moet maken voor een park – zou Farghadani’s kritiek terecht geweest zijn?)