11. Killer Kali?

Een goede reden om twee keer na te denken voor je vindt dat Jezus te ongeloofwaardig is om goed te zijn.

Kali (ook wel geschreven, omdat we graag moeilijk doen, als Kalii of Kalika) is een godin. Uit het hindoeïsme. Als u nu denkt: Och, dat verklaart veel aan die rare foto hierboven... dan bent u fout. Verklaart niks.

Zullen we eerst even overlopen wat we zien?

We zien een zwarte vrouw. Ze heeft armen (vier, al zijn het er soms een pak meer), en haar tong hangt walgelijk uit haar mond. Om haar hals hangen slingers van minuscule gekrompen hoofdjes, en ze staat bovenop wat overduidelijk een dood manspersoon is. Oh, en ze heeft een kromzwaard in haar hand.

In de meeste polytheïsmen staat een specifieke god symbool voor een specifiek element van het menselijke bestaan. Doe eens een gok. Wat zou Kali symboliseren? De oorlog? De pest? De dood?

HA! Kali belichaamt kracht of shakti, en van daaruit de overwinning over het kwade. Daarnaast verwijst haar naam ook naar de tijd en – jawel – de dood. Ze is de partner van de god Shiva, de vernietiger, maar ze wordt even goed vereerd als een moeder en oergodin. In shaktisme, een van de vele vormen van hindoeïsme, wordt ze zelfs gezien als Brahman, het al of de god van het geheel. Kali komt voor het eerst als zelfstandige godin voor in de Mahabharata.

Kali’s naam komt van kala, wat ‘zwart’ of ‘tijd’ betekent. De duisternis is het eerste wat gecreëerd werd, voor het licht. Haar zwarte of donkerblauwe huid toont haar contrast met de vaak witgeverfde Shiva, die na haar komt.

De wapens in haar hand zijn niet onbelangrijk. Vaak wordt ze afgebeeld met een khatvanga, een uit een arm- of dijbeen gemaakte knuppel, gedecoreerd met schedels. Ze draagt ook vaak een kromzwaard of een trishula. In het gruwelijke verhaal van de dood van de demon Raktabija in de Devi Mahatmyam, wordt ze als volgt omschreven:

Uit Durga’s gefronste voorhoofd verscheen plots Kali’s vreselijke gelaat, gewapend met een zwaard en een strop. Met de vreemde khatvanga, gedecoreerd met een slinger van schedels, gekleed in een tijgerhuid, zeer onaantrekkelijk door haar uitgehongerde vlees, met gapende mond, angstaanjagende met haar tong uit haar mond, met rode ogen, de regionen van de hemel vullend met haar geschreeuw, de grote asuras in het leger overvallend en slachtend; verslond ze die horden van de vijanden van de devas. [x]

De Devi-Bhagavata Purana legt andere onderdelen van haar symboliek uit: haar bloedorde, uitgestoken tong staat voor bloedlust; en haar positie bovenop Shiva toont dat materie zonder energie ‘dood’ is.

Ze wordt vaak vergezeld door een slang, het traditionele hindoesymbool van de naga of in het vrouwelijk nagini. Nee, J.K. Rowling heeft werkelijk niets zelf verzonnen. Slangen worden, net als in het verre oosten, geassocieerd met regen of waterbronnen, en dus met vruchtbaarheid en vernietiging. Dit ligt in lijn met haar associatie in premoderne bronnen met regenwolken [x].

In één van haar vier of tien armen, houdt ze een afgehakt hoofd en een kom gemaakt uit een schedel (de rituele kapala) om het bloed op te vangen.  De kapala werd gebruikt in hindoeïstische rituelen, en gesneden uit een menselijke schedel. Dit hoofd symboliseert het menselijke ego, dat met het zwaard (goddelijke kennis) vernietigd kan worden zodat de menselijke ziel moksha kan bereiken, een verlossing uit de eeuwige terugkeer van leven na dood. [x]

Twee van haar andere handen (zeker als ze er tien heeft) hebben een bepaalde houding van de vingers. In de hindoeïstische traditie wordt zo’n bepaald handgebaar een mudra genoemd, en Kali’s handen nemen de mudra’s van onbevreesdheid en zegening aan, een teken voor haar volgelingen dat zij hen tot moksha zal leiden.

De slinger telt 108 of 51 afgehakte, gekrompen hoofden of schedels [x]. De 51 staan symbool voor de letters in het Sanskriet alfabet. Hindoes geloven dat er energie stroomt doorheen het combineren van letters, en Kali incarneert die energie. Ze is daarom ook de godin van de mantra’s. Haar eigen mantra heet Devi Argala Stotram, en kan je hier beluisteren, met tekst (wat is YouTube toch handig!).

De dode manspersoon onder haat voet? Haar echtgenoot, Shiva. Hij vertegenwoordigt materie, wanneer hij zich volgens de legende aan haar voeten werpt om haar wilde vernietigende vreugdedans tegen te houden; Kali vertegenwoordig pure, ongebreidelde energie. [x]

Omwille van haar voorkomen als een waanzinnige krijger, werd Kali geadopteerd door the Thuggees clan, een bende moordende moslims die haar als hun nieuwe godin opnamen. Daardoor kreeg ze via de westerse kolonisten een zeer slechte reputatie. Maar Kali is een zeer geliefde godin, en wordt door de hindoes die haar vereren gezien als een liefdevolle moederfiguur en een sterke beschermer.